TÜRK EDEBİYATI DERS NOTLARI

              A-  Büyük Harflerin Kullanımı

  1-Cümleler, dizeler her zaman büyük harfle başlar.

Dün bize arkadaşlarım geldi.


"Çekil bu gölgeli yolda gezinme, 
Bahar bakişlarin yine pek sarhoş."


   2-Hitaplar, büyük harfle başlar.

Sevgili Anneciğim, hepimiz seni çok özledik.
 

    3- Özel adlar, özel adlara bağlı unvan adları sözcükler büyük harfle başlar.

Recai Zade Mahmut Ekrem ile   Muallim Naci Efendi‘nin tartışmaları meşhurdur.
Okulun En sevileni  Öğretmen Mehmet  Bey Çıktı.
Köyün en yaşlısı  Ayşe Nine'yi herkes severdi.

Not 1: Ünvan sıfatları özel ada bağlanmadığı zaman küçük harfle yazılır.

Annem hep mühendis olmamı isterdi.

Hastanedeki doktor, bana iyileşmem konusunda çok ümit verdi.


Not 2: Akrabalık ilişkilerini belirten  sıfatlar  küçük harfle başlar.

Bugün İbrahim amcamı ziyaret edeceğim.

Sabiha teyzem bizim için yemek hazırlamış.

     
    4- Kurum, kuruluş, kitap, gazete, dergi, adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.


Halide Edip'in, Sinekli Bakkal adlı eseri çok güzel.


Makalem Yedi Kıta dergisinde yayımlanacak.

     5- Kitaplarda bölüm, dergi ve gazetelerde yazı başlıklarının her sözcüğü büyük harfle başlar. Bu başlıklarda geçen “de, ve, ile, ya, ya da, ki bağlaçları ve ‘mı’ soru eki” küçük harflerle yazılır.Eğer başlığın tamamı büyük harfle yazılmışşa araya gelen bağlaçlar da büyük harfle yazılır.

Edebiyatımızda Batılı anlamda ilk roman Mai ve Siyah‘tır.

Edebiyatımızda Batılı anlamda ilk roman MAİ VE  SİYAH‘tır.


      6-Kurum, kuruluş kısaltmaları  harflerin tamamı, ünvan kısaltmalarının ise sadece ilk harfi büyük harfle başlar.

Bizim köyde DSİ sulama kanalları yapıyor.
 
Okulumuzda Prof. Dr. Arslan Köse bir konferans verecek.

      7. Millet, ırk, dil, din, mezhep, boy, kavim adları büyük harfle başlar.

Batı Avrupa’daki Türklerin sorunları ele alınacak.

Nekadar uğraştıysamda İngilizceyi öğrenemedim.

Türkler, İslamiyet‘i hakkıyla yaşamaya çalışıyor..

       8-Kıta, ülke, şehir, ilçe, semt, mahalle, cadde, sokak, dağ, deniz, göl, ırmak, ova adları büyük harfle başlar.

Bugün Almanya'ya gideceğim
Annem Fevzipaşa Mahallesinde oturuyor.


    9-Yön adları özel adın önünde kullanılırsa büyük harfle, özel addan sonra  kullanılırsa küçük harfle başlar.

Türkiye'nin en dağlık yeri Doğu Anadolu'dur.

Türkiye'nin en dağlık yeri Anadolu'nun doğusudur.

Not: Yön adları; belli devletleri, ulusları, kültürleri ve görüşü karşılarsa büyük harfle başlar.

Divan edebiyatında Doğu kültürü ağır basar.

Bizi Batılı devletler çok etkiledi.

      10-Ay, dünya, güneş gibi sözcükler coğrafi  terim olarak              kullanıldığında büyük harfle başlar diğer durumlarda küçük harfle yazılır.

Ay, Dünya‘nın etrafında etrafında döner.

Onu görünce dünyalar benim olur

 

    11-Soru işareti (?), ünlem işareti (!), nokta (.)’dan sonra büyük harfle başlanır.

Eyvah! Arkadaşımı aramayı unuttum.

                        B- Sayıların Yazımı

     1-Sayılar yazı ile yazıldığında ayrı yazılır.

       Babam bana yüz otuz beş lira verdi.

    Not:Oyun adı olan sayılar bitişik yazılır.

    Bugün kardeşimle ellibir oynadık.
     
    2-Sayılara getirilen ekler ses uyumuna uyar ve kesmeyle ayrılır.

Bugün saat 13'te maçımız var.

 Sınavda 7'nci olmuşum.

      3-Büyük sayıların yazımında sıfırlı kısımlar yazıyla gösterilebilir.


Türkiye bu yıl  150 milyar dolar   ihracat yaptı.

Not: Çek, senet, fatura, hesap belgesi vb. ticari evraklarda sahtekarlığı önlemek için  sayılar bitişik yazılır.

Bana  yüzellibin liralık çek yazdı.
 

                              C-Tarihlerin Yazımı

      1-Gün, ay adları yanında bir rakam ve ya tarih varsa büyük harfle, diğer durumlarda küçük harfle başlar.

Cumhuriyet, 29 Ekim 1923 tarihinde kuruldu.
 
Her haziran ayında tatile çıkar.

Bugün 28 Mart güzel bir bahar günü.

      2- Tarihler  aşağıdaki biçimlerde yazılabilir.

28. 03. 2015
28 /03 /2015

28 Mart  2015

                                  D-Kısaltmaların Yazımı

Kısaltmalara getirilen ekler , kısaltmanın okunuşuna göre getirilir ve kesmeyle ayrılır.

Her yıl TBMM’nin açılışını cumhurbaşkanı yapar.
Bu sene ODTÜ’yü kazanan öğrencilerimize burs vereceğiz.
 

                                 E- Ekeylemin Yazımı


Sözcüklere bitişik de ayrı da yazılabilir.

Bu bina bir zamanlar güzelmiş. (güzel imiş)


                                   F-De’nin Yazımı

Türkçe'de iki tür de'nin yazımı  vardır.

1- Hal eki olan "DE" kelimeye bitişik yazılır ve ses kurallarına uyar.Yani "da,de,ta,te"şekli vardır.Cümleye yer anlamı katmışşsa bu hal eki olan "de" dir. 

Bugün evde çok iş var.

kitabı masada unutmuş.

Sokakta oynayan çocuk nereye gitti.


 2- Bağlaç olan “de, da” her zaman ayrı yazılır ve “te, ta” şekli yoktur.Yani ses kurallarına uymaz.Ayrı yazılan "ta,te" her zaman yazım yanlışıdır.

Gel de onun  söylediklerine  inan.

Not1:  Bağlaç olan “da, de” cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz; hal eki olan  “-da, -de” çıkarıldığında anlam bozulur.

Bu masada biz oturacağız.
Bu masa da bize ait.

Not 2: İki tane "de" üst üste gelmişşe ikincisi her zaman ayrı yazılır.

Bu kitap sende de mi var?


                               G- Ki'nin Yazımı

Türkçe'de üç tür ki vardır.

1-Sıfat olan ki kelimeye bitişik yazılır ve cümleye ,
 
a-Yer anlamı katar "da " ekinden sonra gelir.

 Sokaktaki çocuk nereye gitti ?

 Bugün masadaki elmayı kim aldı?


b-Cümleye zaman anlamı katar.

Dünkü maç çok güzeldi.

Yarınki toplantıda gelecek seneki konuları karara bağlayacağız.


  2-Zamir olan (ilgi zamiri) ki cümlede bir ismin yerini tutar ve kelimeye bitişik yazılır.

Bizim ev yeni sizinki nasıl?

Benim defterim yok seninkini alabilir miyim?


     3-Bağlaç olan “ki” her zaman ayrı yazılır. 

Anladım ki her insanın içinde bir dünya gizliymiş.

 

 

                                 H -Mi'nin Yazımı

1- Her zaman ayrı yazılır.Mi'den sonra gelen ekler mi'ye bitişik yazılır.

Bugün eve gelecek mi?

Bugün eve gelecek misin?

2- Soru eki “mı” cümleye soru anlamı katmasa bile ayrı yazılır.

Güzel mi güzel çocuk.
  

                                       I-İkilemelerin Yazımı

İkilemeler her zaman ayrı yazılır. İkilemeyi oluşturan sözcüklerin arasına hiçbir noktalama işareti konmaz.

Bu işi aşağı yukarı beş günde yaparız.

Çocuk mışıl mışıl uyuyuyor.

 

                            İ-Pekiştirmenin  Yazımı

      Pekiştirilmiş sözcükler her zaman bitişik yazılır.

Önümüzde yaşanması gereken  upuzun bir zaman var.
 

                              

TDK yazım kurallarını görmek için tıkla


Meb yazım kuralları için tıkla




0 Yorum - Yorum Yaz