Halk Edebiyatı (Aşık edebiyatı )Sanatçıları
Köroğlu
→ 16. yy da yaşamıştır.
→ Yiğitliği ve kahramanlığıyla tanınır.
→ Bolu Beyi’ne baş kaldırmıştır.
→ Halk tarafından sevilen bir kişidir.
→ Bolu beyi tarafından babasının gözlerine mil çekilmiş bu yüzden körün oğlu adı ile anılmıştır.
→Babasının öcünü almaya çalışmıştır.
→ Koçaklamalarıyla ünlüdür.
Karacaoğlan
→ 16. yy sonları 17.yy başlarında yaşadığı sanılıyor.
→ Lirik şiirleriyle tanınır.
→ Koşma türünün en önemli temsilcisidir.(özellikle güzellemelerle)
→ Aşık edebiyatının en tanınmış ismidir.
→ Toroslarda yaşadığı sanılıyor.
→ Dili sade ,yalın ve açıktır.
→ Şiirlerini sadece hece ölçüsüyle yazmıştır.
→ Aşk ,ayrılık,gurbet ,acı şiirlerinde en belirgin temalardır.
→ Dini konularda eser vermemiştir.
Gevheri
→ 17. yy şairidir.
→ Lirik şiirleriyle tanınır.
→ Divan edebiyatından etkilenmiştir.
→ Medrese eğitimi almıştır.
→ Divan katipliği yapmış ve bir çok yere gitmiştir.
→ Toplumsal konulara pek değinmemiştir.
→ Şiirlerinde gurbet,aşk,ayrılık,doğadan söz eder.
→ Şiirlerin de hece ölçüsünün yanında aruz veznini de kullanmıştır.
Aşık Ömer
→ 17.yy şairidir.
→Konya’da doğmuştur.
→Medrese eğitimi almıştır.
→Şiirlerinde divan edebiyatının etkisi görülür.
→ Aruz ölçüsü yanında hece ölçüsüyle de şiirler yazmıştır.
→Dili sade değildir Arapça ve farsça tamlamalarda eserlerinde görülmektedir.
→Aşk şiirleriyle tanınır.
→Lirik şiirler yazmıştır.
→ Bir çok semai nazım biçimiyle şiirler yazmıştır.
→Ordu ile bir çok sefere gitmiştir.
Kayıkçı Kul Mustafa
→ 17 yy şairidir.
→Sultan 4. Murat’ın Bağdat seferine katılmıştır.
→ Asker biridir.
→ Dili iyi kullanması bir çok şairi etkilemiştir.
→ En önemli eseri Genç Osman Destanıdır.
Dadaloğlu
→ 19. yy şairidir.
→ Türkmenlerin Avşar boyuna mensuptur.
→ Toroslarda yaşadığı sanılıyor.
→ Asıl adı Veli’dir.
→ Varsağı ,koşma,destan türümde eserleriyle tanınır.
→ Yiğitçe söyleyişe sahiptir.
→ İçli duygulu şiirleri de vardır.
→ Koçaklamalarıyla tanınır.
→ Osmanlı ordusu ile Türkmenler arasındaki savaşa katılmıştır.
→ Ferman padişahınsa dağlar bizimdir dizesi çok meşhurdur.
→ Bulunduğu dönemi serlerinde yansıtmıştır.
→ Dili genelde sadedir.
→Divan edebiyatının etkisi görülmez.
Seyrani
→19.yy şairidir.
→Kayseri’de doğmuştur.
→ İstanbul’a da gelmiş ve orada medrese eğitimi almıştır.
→ Hicivleriyle ünlüdür.
→ Ham sofuları ve devrin ileri gelenleri hicvettiğinden tekrar Kayseri’ye gitmek zorunda kalmıştır.
→ Taşlamaları da vardır.
→Hem hece ölçüsü hem de aruz veznini kullanmıştır.
Bayburtlu Zihni
→ 19.yy şairidir.
→ Bayburt’ta doğmuştur.
→ İyi bir eğitim almıştır.
→Divan edebiyatı ve halk edebiyatı türünde eser vermiştir.
→Hicivleriyle ünlüdür.
→ Bir çok yerde memuriyetlik yapmıştır.(Bu memuriyetlikler çok uzun sürmemiştir.)
→ Hece ölçüsü ve aruz ölçüsünü kullanmıştır.
→Eserleri şunlardır:Divan,Sergüzeştname ve Kitab-ı Hikaye-i Garibe
Erzurumlu Emrah
→ 19. yy şairidir.
→Seyyah sayılacak kadar çok yer gezmiştir.
→ Medrese eğitimi görmüştür.
→ Halk edebiyatı ve divan edebiyatında eserler vermiştir.
→ Bir çok eseri türkü olarak bestelenmiştir.
Aşık Veysel
→ 20. yy şairidir.
→ Sivas’ın Şarkışla ilçesi Sivrialan köyünde doğmuştur.
→ 7 yaşında hastalıktan dolayı gözünü kaybetmiş ve babasının oyalanması için eline saz vermiş ve bu hayatını değiştirmiştir.
→Ahmet Kutsi Tecer ile tanışması onun hayatını kökten değiştirmiştir.tanınmış ve usta bir halk şairi olmuştur.
→ Şiirlerinde yurt sevgisi,aşk,doğa,yaşama sevinci ve üzüntüler onun şiirlerinde sıkça yer alır.
→ Türkçeyi çok iyi kullanmış yalın açık sade bir dil kullanmıştır.
→Halk şiirinin son büyük ustası sayılır.
→ Gözleri dış dünyayı görmemesine rağmen iç dünyasında sanki görüyormuş gibi yazacak kadar usta bir şairdir.
→ Dostlar beni hatırlasın,Sazımdan sesler,Deyişler önemli eserleridir.
Halk Edebiyatı (Tekke edebiyatı )Sanatçıları
Yunus Emre
→ 13. yy şairidir.
→Türk edebiyatının olduğu kadar dünya edebiyatının da önemli sanatçısıdır.
→ İlahi türünün en önemli şairidir.
→ Konular genelde evrensel öğeler içerir.
→ Şiirlerinde çoğunlukla ilahi aşkı ,insan sevgisi ve doğa konu edinmiştir.
→ İnsanları yaradandan dolayı sevmesi onun insan sevgisini ortaya koyar.(Yaradılanı severiz,yaradandan ötürü der.)
→ Hece ölçüsünü ve aruz veznini kullanmıştır.
→ Şiirlerinde Türkçeyi kullanmış açık bir dil tercih etmiştir.
→ Eserleri Divan ve Risalet-ün Nushiyye’dir.
Hacı Bektaşi Veli
→13. yy şairidir.
→ Türkistan’da doğmuştur.
→ Bektaşi tarikatının kurucusudur.
→ Anadolu’nun Türkleşmesinde ve İslamlaşmasında önemli rol oynamıştır.
→ Kırşehir’de çok sayıda derviş yetiştirmiştir.
→ İnsanları iyiye doğruya yöneltmeyi amaç edinmiştir.
→Nefes nazım biçimiyle ünlüdür.
→ En önemli eseri Makalat’tır.
Pir Sultan Abdal
→ 16. yy şairidir.
→ Sivas’ın Yıldız eli ilçesinin Banaz köyündendir.
→ Hece ölçüsünü kullanmıştır.
→ Yalın sade anlaşılır bir dil kullanmıştır.
→ Tasavvuf,aşk,doğa ve halkın sorunları gibi konular işlemiştir.
→ Alevi-Bektaşi şiirinin önemli temsilcisidir.
→ Sarı Tambura adlı eseri Yunus Emre’nin Dertli Dolap şiirine benzerdir.
→ Bir ayaklanmada yakalanarak Hızır Paşa tarafından öldürülmüştür.
→Şiirleri lirizm tarzdadır.
Hacı Bayram Veli
→ Türk mutasavvıflarından olup Bayram ilik tarikatını kurmuştur.
→ Ankara’da doğmuştur.
→ İyi bir medrese eğitimi almıştır.
→Didaktik ve lirik eserler vermiştir.
→ Tarikatında bir çok talabe yetiştirmiştir
→ Sultan Murad döneminde yaşamış ve onun büyük lütuflarına mazhar olmuş talebeleri askerlikten muaf tutularak sadece ilimle meşgul olmuşlardır.
→ Allah aşkını aşılamaya çalışmıştır.
Kaygusuz Abdal
→15.yy şairidir.
→Alanya Beyinin oğludur.
→Asıl adı Gaybi’dir
→Alevi-Bektaşi şairidir.
→Hem hece ölçüsü hem de aruz ölçüsünü kullanmıştır.
→Didaktik türde eserleri vardır.
→ Alay edici bir uslubu vardır.
→ İnançları alay edercesine dile alır.
→ Şathiye ve Nefesleriyle ünlüdür.
→ Eserleri :Divan,Gülistan, Gevhername, Minbername (Şiirler) Budalaname,Vücudname,Kitab-ı Miglate (Nesir-düzyazıları)
Erzurumlu İbrahim Hakkı
→18. yy şairidir.
→ Erzurum’a bağlı Hasankale’de doğmuştur.
→ Bir çok ilimle meşgul olmuştur.(Fizik,astronomi,sosyoloji,din)
→ Saray kütüphanesini kullanmıştır.(Osmanlı)
→ Çok iyi bir mutasavvıf ve bilim adamıdır.
→ Hece ölçüsü ve aruzla eserler vermiştir.
→ Divan ve Marifetname adlı eseri vardır.
Niyazi-i Mısri
→ 17. Yy şairidir.
→ Malatya’da doğmuştur.
→ Tefsir ve fıkıh alanında önemli başarılar sağlamıştır.
→ Eserlerini aruz ve hece ile yazmıştır.
→ Eserlerin de Yunus Emre’nin etkisi vardır
→ Divan adlı eseri vardır.
arslanhocam.com